Wojna w Ukrainie, a Czarnobyl i STALKER 2 – kalendarium wydarzeń

Krótki, chronologiczny spis wszystkich ważniejszych wydarzeń związanych z Czarnobylem i STALKER-em 2 w kontekście wojny w Ukrainie.

Mamy na CZ taki fajny zbiorczy tekst, który podsumowuje wszystkie dostępne informacje na temat STALKER-a 2. Od początku wojny w Ukrainie pojawiło się już co najmniej kilkanaście pytań od Was w sprawie tego, kiedy dodamy tam jakąś aktualizację. Nie robiliśmy tego, bo sytuacja była i ciągle jest zbyt dynamiczna – w każdej chwili wszystko może ulec diametralnym zmianom, toteż nie było sensu spieszyć się z relacjonowaniem tego, co aktualnie dzieje się w temacie STALKER-a 2. Zresztą domyślacie się zapewne, że niewiele…

Zanim przejdziemy do rzeczy, słowo wyjaśnienia: kilka dni temu minęła 36. rocznica katastrofy w Czarnobylu i z tej okazji obiecałem, że opublikuję ten tekst, choć początkowo miałem mieszane uczucia. Dlaczego – dowiecie się tutaj.

Podparty absurdalnymi pobudkami atak Rosji na Ukrainę trwa już ponad miesiąc. Przez większość tego czasu studio GSC milczy i również przez większość tego czasu Czarnobyl – bez którego nie byłoby przecież żadnej części STALKER-a – pozostawał w rękach Rosjan. Zebraliśmy wszystkie ważniejsze wydarzenia z ostatniego nieco ponad miesiąca dotyczące właśnie studia GSC oraz Czarnobyla. Pomyśleliśmy, że takie kompendium pierwszych tygodni konfliktu może być dla Was przydatne. Szczególnie dla tych z Was, którzy wypadli z „pętli” i nie są na bieżąco lub zgubili się w tym szumie informacyjnym, jaki obserwujemy od drugiej połowy lutego.

24 lutego 2022

Rosja rozpoczęła atak na Ukrainę. Technicznie rzecz biorąc stało się to 8 lat wcześniej, ponieważ to wtedy miała miejsce aneksja Krymu i wojna w Donbasie. Konflikt z jednej strony udało się zażegnać i podpisać zawieszenie broni, ale z drugiej prawie pewne było, że prędzej czy później rozgorzeje z nową siłą.

Wilcza – punkt kontrolny znajdujący się na granicy Ukrainy i Białorusi, jakieś 150 km na północny zachód od Kijowa i mniej więcej 60 km na wschód od Prypeci. Ukraińska Straż Graniczna poinformowała, że Rosjanie przekroczyli granicę od strony białoruskiej. Funkcjonariusze wraz z wojskiem podjęli walkę.

Kilka godzin później pojawiają się pierwsze informacje o tym, że Rosjanie zajęli elektrownię w Czarnobylu. Pracownicy znajdujący się na terenie obiektu zostali wzięci w niewolę. Po zdobyciu terenu, większość rosyjskich wojsk opuściła Strefę i udała się w stronę Kijowa.

Mieszkańcy terenów najbliższych granicy zostali ewakuowani, a starsi, którzy zdecydowali się pozostać w domach otrzymali niezbędne instrukcje na wypadek kolejnej próby wtargnięcia.

GSC publikuje w mediach społecznościowych krótkie oświadczenie i wzywa do pomocy siłom wojskowym Ukrainy, publikując numer konta.

Spora część rosyjskiej społeczności widzi w tym wzywanie do wspierania wojny i krytykuje działania studia. Numer konta znika z identycznego posta na Vkontakte, ale zostaje na innych profilach STALKER-a 2 i GSC Game World. Wszystkie kanały na serwerze Discord GSC zostają zablokowane.

25 lutego 2022

Państwowe przedsiębiorstwo „Ekocentr” poinformowało o zwiększeniu dawki równoważnej na terenie elektrowni w Czarnobylu – prawdopodobnie z uwagi na ciężki sprzęt wojskowy, przemieszczający się po tej okolicy. Pojawiają się ostrzeżenia, że radioaktywny pył na kołach pojazdów wydostanie się poza Strefę Wykluczenia. Ludności mieszkającej w pobliżu drogi z Czarnobyla do Kijowa odradza się zbliżanie i dotykanie jakiegokolwiek sprzętu wojskowego, a także zrobienie zapasów wody.

Warto zauważyć, że nawet podczas ogromnych pożarów z 2020 roku nie wystąpiła podobna sytuacja.

Kilka godzin później Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy informuje o utracie kontroli nad obiektami znajdującymi się w Strefie, a także o wzroście poziomu promieniowania. Zaznacza, że w dwóch obiektach do przechowywania zużytego paliwa jądrowego znajdują się ilości plutonu-239 zdolne przekształcić „tysiące hektarów w martwą, pozbawioną życia pustynię”.

Ukraińskie Ministerstwo Energii zauważa, że Rosjanie przetrzymują pracowników elektrowni i nie pozwalają na rotację, czego wymagają przepisy bezpieczeństwa technicznego.

Oficjalny profil STALKER-a na VK zostaje zaatakowany i zalany flagami Federacji Rosyjskiej i dwóch samozwańczych republik – Donieckiej oraz Ługańskiej. Wieczorem tego samego dnia wszystko zostaje usunięte.

26 lutego 2022

COTIZ informuje o możliwych prowokacjach na terenie Strefy Wykluczenia, zorganizowanych przez Rosjan.

Nieznani ludzie włamali się na stronę GSC, wklejając kilka razy ten sam, obraźliwy tekst, którego tutaj nie pokażemy. Podobny los spotkał stronę Firelake na Spotify. Po kilku godzinach wszystko wróciło do normy.

27 lutego 2022

Pomimo zniszczenia kilku mostów w Strefie Wykluczenia, do tej pory nie pojawiły się żadne informacje na temat zniszczeń na terenie samej elektrowni czy Prypeci. Jako, że teren pozostaje pod kontrolą wojsk rosyjskich, trudno potwierdzić jakiekolwiek informacje. W rosyjskich mediach pojawiają się nagrania propagandowe sugerujące, że ukraińskie wojsko poddało się i chętnie współpracuje z Rosjanami. Abstrahując od propagandy ukraińskiej i rosyjskiej – to chyba logiczne, że w świetle ewentualnego zagrożenia dla połowy Europy lepiej się poddać, niż ryzykować walkę. Tymczasem Rosjanie w najbliższych dniach udowodnią, że hipotetyczna katastrofa ekologiczna i Konwencja Genewska nie robią na nich najmniejszego wrażenia.

Agresor rozpoczął też przerzucanie jeszcze większych ilości sił przez Strefę Wykluczenia. Automatyczny system kontroli poziomu promieniowania zaczął wariować, pokazując mocno podwyższone wartości. Pojawiają się informacje, jakoby wojska rosyjskie groziły wysadzeniem niektórych obiektów na terenie elektrowni.

Nie ma żadnego zagrożenia dla ludzi poza Strefą.

Wśród około 300 osób, jakie znajdują się na terenie elektrowni są regularni pracownicy tego miejsca, wojsko, strażacy, pracownicy szpitala ze Sławutycza i… 4 stalkerów, którzy poprosili o azyl gdy zaczęły się walki.

Na kilku propagandowych nagraniach strony rosyjskiej z okolic Czarnobyla widać dym – możliwe, że w ostatnich dniach w Strefie wystąpiły pożary.

2 marca 2022

GSC publikuje krótkie, wymowne wideo zatytułowane „Światła! Kamera! Wojna…” Dowiadujemy się z niego o tym, że w ubiegłym tygodniu studio pracowało nad filmem, w którym zamierzało pokazać co nieco z sesji mocap, ale potem stwierdza, że „ubiegły tydzień był wieki temu”. Po kilku ujęciach z trwających walk dowiadujemy się, że rozwój gry schodzi na dalszy plan. Media opisujące wideo donoszą o „zawieszeniu rozwoju”, jednak GSC nigdzie tego nie potwierdziło.

4 marca 2022

Zostawmy na chwilę Zonę – w nocy z 3 na 4 marca Rosjanie ostrzelali teren Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej – największej elektrowni atomowej w Europie. W wyniku walk w jednym z budynków administracyjnych wybuchł pożar, a wojska rosyjskie przez kilka godzin nie zgadzały się na wjazd strażaków. Ostatecznie elektrownia dostała się w ręce Rosjan.

Wszystkie ukraińskie elektrownie atomowe ciągle działają – w świetle wojny Energoatom wzmocnił kontrolę placówek, a sytuacja mimo wszystko jest opanowana. Jeszcze tego samego dnia strona Energoatomu została poddana silnym atakom hakerskim.

Putin zakazuje używania słów „wojna” czy „inwazja” w kontekście ataku Rosji na Ukrainę. Roskomnadzor ma pilnować przestrzegania nowego prawa, a łamiącym je ma grozić nawet 15 lat więzienia.

8 marca 2022

STALKER 2 znika z rosyjskiego Steama – gra staje się niedostępna dla Rosjan, którzy chcieliby złożyć zamówienie w przedsprzedaży. Społeczność z tego kraju jest niezadowolona, ale dalej bezrefleksyjnie oskarża GSC o odcięcie ich od „ich” gry. Pojawiają się też głosy, jakoby GSC przesadnie „politykowało”.

Studio zachowuje się konsekwentnie i nie komentuje tej sytuacji.

9 marca 2022

W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległa sieć najwyższego napięcia, co doprowadziło do awaryjnego odłączenia czarnobylskiej elektrowni od sieci energetycznej. Informację potwierdził zarówno Energoatom, jak również państwowe przedsiębiorstwo Ukrenergo. Co to oznacza w praktyce? Brak prądu we wszystkich obiektach znajdujących się na terenie Strefy Wykluczenia, a także w pobliskim mieście Sławutycz. Trwające walki uniemożliwiają dokonanie napraw. Uruchomiono awaryjne generatory diesla, ale paliwa wystarczy na maksymalnie 48 godzin.

Szef Ukrenergo, Wołodymyr Kudricki powiedział, że:

 „Naprawa linii energetycznych (…) jest pilną kwestią. W tym celu konieczne jest opuszczenie przez agresora terenu elektrowni jądrowej w Czarnobylu i okolic, by ekipy Ukrenergo mogły wykonać niezbędne prace i naprawić linie uszkodzone przez rosyjskich barbarzyńców”.

Portal nuclear.pl informuje, iż nie ma żadnego zagrożenia dla Polski.

11 marca 2022

Ukraińskie ministerstwo obrony sugeruje prawdopodobne zlecenie przez rosyjskiego dyktatora ataku terrorystycznego na terytorium elektrowni w Czarnobylu i późniejszym obarczeniu za katastrofę strony ukraińskiej.

12 marca 2022

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej poinformowała, że linie energetyczne są naprawiane. Szef MAEA, Rafael Mariano Grossi powiedział, że prace będą kontynuowane.

Rosyjscy twórcy treści związani ze STALKER-em rozpoczęli… z braku lepszego określenia – bojkot działań firmy. Ich inicjatorem był Неважно, Кто, którego możecie kojarzyć ze styczniowych wywiadów z Zacharem Boczarowem. W imieniu społeczności pozwoliliśmy sobie przekazać mu ważną informację od części polskiej społeczności – można ją streścić sławnymi już słowami, jakie pewien ukraiński żołnierz stacjonujący na Wyspie Wężowej skierował do rosyjskiego okrętu.

13 marca 2022

Przywrócono zasilanie w czarnobylskiej elektrowni jądrowej.

14 marca 2022

Próby przywracania zasilania nie do końca się powiodły – linie energetyczne zostały ponownie uszkodzone. Ekipy Ukrenergo ponownie udały się na terytorium bliskie elektrowni w Czarnobylu i rozpoczęły naprawy.

Tego samego dnia Rafael Mariano Grossi przyznał, że przetrzymywany przez Rosjan personel elektrowni nie jest już w stanie przeprowadzać konserwacji i napraw sprzętu. Fizyczne i psychiczne wyczerpanie po 3 tygodniach nieprzerwanej pracy to dla łącznie 211 osób o wiele za dużo.

W kolejnych dniach Wall Street Journal będzie informować o kryzysie pracowników elektrowni.

Tymczasem GSC zmienia podtytuł STALKER-a 2. Z rosyjskiego „chernobyla” na ukraiński „chornobyl”.

Donośny jęk niezadowolonej społeczności rosyjskiej po raz kolejny przetoczył się przez cały internet. Rosjanie ponownie zarzucają firmie niepotrzebne „politykowanie”, a Неважно, Кто i kilku innych znanych rosyjskich twórców otwarcie oskarża firmę o… właśnie nie do końca wiadomo o co. W pierwszych dniach marca Rosja wprowadziła absurdalne prawo zakazu mówienia o „wojnie” w kontekście sytuacji w Ukrainie i zdaniem wielu Rosjan – trzymajcie się czegoś, bo będzie ciężko – GSC celowo nie informuje o konsekwencjach i nie przestrzega rosyjskiego prawa. Trudno powiedzieć dlaczego ukraińska firma miałaby stosować się do zapisów prawa innego państwa, które jej przecież nie dotyczą. Trudno powiedzieć jak mocne piguły są dostępne w Rosji i dlaczego czynią takie spustoszenia w psychice niektórych osób.

Ponadto GSC zdecydowało się opuścić serwis Vkontaktie. Wszystkie informacje odnośnie STALKER-a 2 oraz sytuacji firmy będą publikowane na pozostałych profilach w innych mediach społecznościowych.

16 marca 2022

Państwowa agencja Ukrainy zajmująca się zarządzaniem Strefą Wykluczenia informuje o rosnącej liczbie kradzieży na terenie Zony. Odpowiedzialni są za to oczywiście Rosjanie – wywozi się masowo sprzęt, w tym wiele maszyn specjalistycznych, a także samochody. Kradzione obiekty trafiają do Białorusi oraz Rosji.

17 marca 2022

Na oficjalnym profilu VK, GSC publikuje ostatni post. Dowiadujemy się z niego między innymi tego, że zamówione dotychczas wydania cyfrowe STALKER-a 2 dotrą do Rosjan, którzy już je zamówili, natomiast nowe zamówienia nie będą przyjmowane. Wydania fizyczne nie będą dostępne nawet dla tych, którzy już dokonali zakupu – studio poleca zwrócić się do poszczególnych sklepów o zwrot pieniędzy. Na koniec dodaje, że nie żałuje utraty tej części społeczności oraz przyznaje, że jest świadome istnienia Rosjan wspierających Ukrainę, ale w zaistniałej sytuacji nie ma możliwości by oddzielić jednych od drugich.

Większość grafik w sklepach, w których można zamówić przedpremierowo STALKER-a 2 została wymieniona – wspomniany „chernobyl” zastąpił „chornobyl”. W chwili powstawania tego tesktu tylko na stronie Xboxa wszystko zostało po staremu.

20 marca 2022

Pod koniec dnia Rosjanie zezwolili wreszcie na częściową wymianę personelu w Czarnobylu. Po 25 dniach i ponad 600 godzinach pracy wypuszczono 50 pracowników samej elektrowni, 9 członków Gwardii Narodowej Ukrainy (8 kobiet i jeden mężczyzna z nowotworem), 4 stalkerów i jednego pracownika pogotowia. 46 wolontariuszy zastąpiło personel elektrowni.

22 marca 2022

Rosjanie splądrowali warte 6 milionów euro Centralne Laboratorium Analityczne, znajdujące się w Strefie Wykluczenia. Przed rosyjskim atakiem zajmowało się głównie rozwojem technologii służącej do unieszkodliwiania odpadów radioaktywnych. Próbki izotopów promieniotwórczych znajdujących się w placówce trafiły w ręce wroga. Agencja zarządzająca Strefą podsumowała to mówiąc, że „mają nadzieję, iż wróg zaszkodzi tym sobie, nie światu”.

Te wydarzenia, jak i wiele innych wcześniej dało początek wielu teoriom spiskowym. Nie będziemy tu przytaczać żadnej z nich – pamiętajcie, by czerpać informacje ze sprawdzonych źródeł.

Pojawiły się też pierwsze plotki, jakoby Rosjanie mieli zaatakować Sławutycz – miasteczko zamieszkane przez pracowników czarnobylskiej elektrowni oraz ich rodziny.

GSC milczy, choć na jednej z facebookowych grup pojawił się wątek ewentualnego przeniesienia części studia do Czech. Wkrótce potem czeski dziennikarz, Pavel Dobrovský podał tę informację dalej, a portal Vortex, który jako pierwszy opublikował informacje na ten temat przyznał, że „z wiarygodnego źródła” wiedzą, iż firma faktycznie rozważa przeniesienie się do Czech. Podobno zapadły już pierwsze decyzje, ale nie poznaliśmy żadnych szczegółów.

24 marca 2022

Plotki okazały się prawdą – Rosjanie rozpoczęli szturm na Sławutycz po wcześniejszym odrzuceniu przez władze miasta warunków kapitulacji.

26 marca 2022

Choć sytuacja pozostaje stabilna, Sławutycz znajduje się pod okupacją Rosji. Władze miasta zorganizowały pokojową demonstrację. Pojawiają się doniesienia o tym, że siły rosyjskie (lub białoruskie) biorą na cel także cywili. To oznacza jeszcze większą presję dla pracowników elektrowni atomowej.

29 marca 2022

Pojawiają się pierwsze informacje o tym, że Rosjanie ograniczają działania wojskowe w rejonie Strefy Wykluczenia. Większość obserwatorów traktuje te informacje z dużym dystansem – Rosja wielokrotnie pokazała, że ich słowa to tylko słowa.

30 marca 2022

Media publikują doniesienia o tym, że Rosjanie przebywający na terenie Strefy mogą nabawić się choroby popromiennej. Jarosław Jemalienko z chernobyl-tour.com wspomina o ludziach przewożonych do białoruskiego Homela. Wspomina się 7 autobusach pełnych Rosjan, a wśród powodów wystąpienia objawów choroby popromiennej wymienia się np. tworzenie okopów w Czerwonym Lesie. Te informacje nie mają właściwie żadnego potwierdzenia.

Tego samego dnia Departament Obrony Stanów Zjednoczonych poinformował, że rosyjskie wojska zaczęły wycofywać się z terenu Strefy w kierunku północnym, czyli do Białorusi.

31 marca 2022

Podpisano akt przekazania kontroli nad elektrownią w Czarnobylu stronie ukraińskiej. Energoatom udostępnił nawet zdjęcie wspomnianego aktu, w którym Rosjanie bezczelnie umieścili informację o „zapewnieniu niezawodnej ochrony elektrowni jądrowej w Czarnobylu” i podkreślili, że „nie ma roszczeń ze strony pracowników obiektu do żołnierzy Federacji Rosyjskiej”.

Podczas wycofywania się wojsk rosyjskich pojawia się mnóstwo doniesień o masowych kradzieżach sprzętu i wszelkich kosztowności. Potwierdziły się też informacje, jakoby Rosjanie wzięli za zakładników członków Ukraińskiej Gwardii Narodowej, przetrzymywanych od 24 lutego.

1 kwietnia 2022

Ministerstwo Obrony Ukrainy pisze na Twitterze:

“Rosyjscy okupanci opuścili elektrownię w Czarnobylu. Kluczowe powody są dwa: straty spowodowane przez ukraińskie wojsko i ekspozycja na promieniowanie. Rosyjskie mutanty przegrały tę rundę”.

W wiadomości oznaczony jest oficjalny profil STALKER-a. GSC odpowiada błyskawicznie.

2 kwietnia 2022

Trwa zajmowanie Strefy Wykluczenia przez ukraińskie wojsko.

O 11 przed południem na jednym z budynków elektrowni w Czarnobylu ponownie pojawiła się flaga Ukrainy. Sytuacja radiacyjna na terenie obiektu pozostaje bez zmian. Wygląda na to, że teren faktycznie wraca w ręce władz Ukrainy. Tylko na jak długo?

Na czas, w którym powstawał ten tekst nic nie sugerowało wprost dalszego rozwoju sytuacji. Bardzo możliwe, że Rosjanie po przegrupowaniu się prędzej czy później wrócą. Lub nie – możliwe, że Putin zmuszony do zweryfikowania swoich celów nie spróbuje po raz kolejny zająć Strefy. Niezależnie od tego – sytuacja była i dalej jest napięta, jednak mimo bezpardonowej agresji obcego państwa Ukrainie udaje się odpierać Rosję. Na tę chwilę Strefa Wykluczenia znajduje się w rękach jej prawowitych właścicieli, a STALKER 2 – mimo oczywistych trudności – nie został anulowany.

Czas pokaże co wydarzy się dalej.