„Zawsze ponura, ciemna, zamglona. Często targana wiatrem i radioaktywnymi opadami, a ponadto pełna ognisk anomalnych. Co prawda łatwo można wzbogacić się za sprawą wielu cennych artefaktów, ale jeszcze łatwiej stracić tu życie… Spotkać tu można samych weteranów, którzy wyciągają cenne błyskotki z najmroczniejszych dziur, a także – podobno – bandytów, których spora banda zorganizowała sobie gdzieś w okolicy bazę. W bliżej nieokreślonym miejscu znajduje się podobno wejście do laboratorium, ale nikt przy zdrowych zmysłach go nie szuka…”
- | Centrum Zony nie obroni się samo! Szukamy ludzi do współpracy - jeśli chcesz spróbować swoich sił, zgłoś się tutaj |
- | Psst, stalkerzy! Widzieliście już naszą galerię screenów? |
Dolina Mroku

olina Mroku już od pierwszych chwil istnienia planowana była jako miejsce wyjątkowo niebezpieczne i niegościnne, jednak w porównaniu z początkowymi wersjami tej lokacji, finalna okazała się łagodniejsza.
Pierwsza wzmianka na temat Doliny Mroku pojawia się 25 września 2002 roku, w jednym z dokumentów projektowych opisujących zadania planowane w ramach ówczesnej fabuły. Jednym z głównych celów na lokacji miało być zdobycie hełmu do ochrony przed energią psioniczną, by dostać się do podziemnego laboratorium. W tym czasie Dolina Mroku istniała tylko na papierze, jako niezrealizowane założenie. Pojawia się jeszcze w kilku innych dokumentach, ale dopiero 30 grudnia 2003 roku powstaje dokładny opis lokacji, a niedługo później – koncept jej mapy.
Jewgienij Karpienko, urodziny w 19 stycznia 1977 roku w Doniecku, rozpoczął pracę w GSC Game World w 2002 roku. Z początku sam określał swoją pracę tak:
„Zajmowałem się głównie elementami poziomów: opuszczonymi domami, pojedynczymi przedmiotami itd., a także rysowaniem konceptów. Następnie przydzielono mnie do modelowania całych lokacji”.
Build 1835
I tak, w połowie marca 2003 roku, Jewgienij skończył pracę nad florą poziomu Generatory. Dopracował konceptualny wygląd Doliny Mroku, a następnie – 13 maja, rozpoczął pracę nad modelowaniem lokacji. W międzyczasie zapadła decyzja o nieznacznym zmniejszeniu poziomu oraz przesunięciu znajdujących się na nim struktur względem pierwotnych planów. Pod koniec miesiąca południowo-wschodnia część poziomu była niemalże gotowa.
Cały czerwiec upłynął nad dalszym uzupełnianiem Doliny Mroku, a już 12 lipca praca nad geometrią została zakończona. Dzień później poziom został skompilowany. W tej formie czekał do końca grudnia, kiedy Aleksiej Sytjanow stworzył na podstawie tej wersji szczegółową mapę.
Na ten moment Dolina zawierała już większość struktur, jakie miały znaleźć się na poziomie. Była to przede wszystkim droga, przecinająca lokację z dwukrotnie z zachodu na wschód i ciągnąca się na północ w nieznanym kierunku.
Przy przejściu na Wysypisko znalazł się niedokończony budynek, w pobliżu którego umieszczono materiału budowlane, stare szopy i metalowe rury. Teren budowy odgrodzony jest nierównomiernie siatką, a nad okolicą góruje żuraw. Po drugiej stronie drogi umieszczono fundamenty magazynu. Pomiędzy nimi znalazła się hałda z odpadów budowlanych, jedna z siedmiu na całym poziomie. Gdzieś w tych okolicach, według mapy Sytjanowa, rezydować miała pierwsza grupa bandytów, z jaką mieliśmy się zmierzyć.
Nieco na północ od placu budowy, droga skręca w lewo – podążając nią, trafiamy na przystanek autobusowy, a dalej na trzy opuszczone gospodarstwa, stodołę i niewielką piwnicę na wzór tych, które pamiętacie być może z Kordonu.

Podążając dalej na północ, natrafiamy na dość duży obiekt przemysłowy otoczony betonowym płotem. Tuż przy wejściu znajduje się punkt kontrolny, a na terenie znajdziemy dwa otwarte magazyny – przy jednym z nich znalazła się suwnica – i dwa mniejsze budynki techniczne – ten wysunięty na południe jest zniszczony przez zwalone drzewo. Cały teren pokrywają odpady, a gdzieś wśród nich znaleźć możemy dwa samochody – białą Nivę i ciężarówkę RAF-3311.
Dalej na północ przechodzimy przez niewielki most nad wysuszonym jeziorem pełnym odpadów – opon, rur, beczek i skrzyń. Możemy się domyślać, że planowo miał być to teren o ekstremalnym promieniowaniu, pełny pól anomalii.
Droga skręca w lewo, w stronę Wysypiska i w prawo, gdzie natrafimy na zamkniętą bramę i stróżówkę. Po sforsowaniu jej, znajdujemy się na terenie placówki badawczej – według znaku prędkość poruszania się po nim ograniczono do 5km na godzinę. Teren jest niezabudowany, a wąska droga prowadzi nas prosto do drugiej bramy i wieży strażniczej. Sytjanow oznaczył to miejsce jako siedzibę drugiej bandyckiej grupy osiadłej na terenie Doliny. Choć nic nie sugeruje tego wprost, placówka najprawdopodobniej ma coś wspólnego z pierwszym podziemnym laboratorium, jakie odwiedzimy w grze…
Do tego tematu jednak jeszcze wrócimy, tymczasem cofnijmy się aż do opuszczonej budowy. Przejdźmy się tym razem drogą na wschód, gdzie trafimy na niewysoki budynek o niejasnym przeznaczeniu. Przejście na drugie piętro jest zablokowane, a z podwórza widać niewielką fabrykę na południu i ciąg warsztatów za płotem – są one jednak tylko elementem dekoracyjnym i nie pełnią żadnej innej roli.
Build 1865
Naprzeciwko, kierując się ścieżką między hałdą i płotem, trafiamy na niewielki, ogrodzony teren z szopą i dwoma zbiornikami z których rury wiodą wprost do sporych rozmiarów sztucznego rezerwuaru do odprowadzania ścieków. We wschodniej jego części widać niewielką instalację podobną do filtra, a przez środek biegną rury prowadzące poza poziom – aż do niedostępnych warsztatów. W dalszej części lokacji natrafiamy na dwie zamknięte bramy, kilka szop i ślepy zaułek, jednak bystre oko dostrzeże tunel pośrodku zbiornika ściekowego…
Ten prowadzi do bezdroży Doliny – wśród kilku powykręcanych drzew majaczy cmentarz, a na wschód od niego – kolejne zrujnowane gospodarstwo. Gdzieś tutaj, na wschodzie lokacji, obok niepozornego wagonika znajduje się przejście do laboratorium X18; według innej wersji, zrealizowanej w pełni w modzie Oblivion Lost Remake, znajduje się ono po prostu na terenie placówki badawczej, na północy.
W styczniu 2004 roku Jewgienij Karpienko wprowadza jeszcze kilka drobnych zmian, po czym opuszcza firmę. Wersję Doliny Mroku o której mówiliśmy dotychczas, podziwiać możemy w buildzie 1835 z 10 lutego 2004. W lipcu tego samego roku, Aleksiej Sytjanow przygotowuje lokację do testów A-life, a 9 sierpnia 2004 powstaje build 1865, już z ostatnimi szlifami Karpienki i funkcjonalną sztuczną inteligencją.
Równolegle do dalszych prac nad dopracowaniem Doliny, zapada decyzja o stworzeniu jej innej wersji. Stała za nią słaba jakość tekstur już stworzonego poziomu i – może przede wszystkim – odejście od pierwotnej koncepcji.
Build 1935
Latem 2004 roku z deweloperskiej kuźni wychodzi powoli Dolina Mroku taka, jaką znamy z gry – na północy pojawia się opuszczony zakład, będący domem bandytów pod przywództwem Dzika. Od początku konstrukcja zaplanowana była tak, by gracz mógł przeniknąć do środka niepostrzeżenie lub – wzorem Rambo – zaatakować od frontu. Jeśli wybralibyśmy pierwszy wariant, droga ucieczki z biura Dzika prowadziła nas wprost do przenośnika taśmowego, wzorowanego na prawdziwej konstrukcji z rejonu starokonstantynowskiego.
Naprzeciwko umieszczono stację benzynową, w pobliżu której znajdowała się imponujących rozmiarów jaskinia, wykopana i zamieszkana przez Pijawkę – być może tę samą, która atakuje nas podczas eksploracji samej stacji.
Nieco na południe trafiamy na kompleks fabryczny „Kryształ”. Przypuszcza się, że przed katastrofą zajmował się on inżynierią mechaniczną i w jakiś sposób powiązany był z podziemnym laboratorium. Placówka kontrolowana jest przez siły Monolitu, które jednak nie atakują od razu – jeśli znamy hasło, są skłonni wpuścić nas na teren, a nawet do samych podziemi. Po wyjściu z nich, Monolit zostaje zaatakowany przez wojsko, a my uciekamy na Kordon, mijając dwa, pełne chemicznych anomalii bagna, przecięte przez betonowy most. Kawałek dalej w oddali majaczy opuszczone gospodarstwo, w którym mogliśmy ubić interes życia, kupując świetną spluwę za kilka kopiejek. Dalsza droga wiedzie wprost do bramy, po sforsowaniu której trafialiśmy do Kordonu… albo nie. Wczesne wersje gry przewidują istnienie jeszcze jednej lokacji pomiędzy nimi, ale to nie miejsce i czas na zagłębianie się w nią.
W wersji testowej, na północ od bramy umieszczono składowisko odpadów. Nie znamy jego dokładnego przeznaczenia, ale najprawdopodobniej to tam pochowane są pierwsze ofiary śmiertelne eksperymentów w X18. Deweloperzy ostatecznie zdecydowali się usunąć to miejsce jako, że nie pełniło w zasadzie żadnej praktycznej roli w grze.
Pierwsza wersja nowej Doliny pojawia się w buildzie 1935. Aż do czasu wydania przeszła jeszcze kilka zmian, co ukazano w kolejnych kompilacjach, takich jak 2008, 2212, czy 2232. Oprócz wspomnianych usuniętych struktur, na mapie wersji przejściowej dostrzec możemy wioskę, która nigdy nie wyszła poza fazę konceptualną.
Tak przedstawia się historia Doliny Mroku – miejsca, gdzie Zona zaczyna niespiesznie odkrywać przed nami kolejne karty swojej swoich licznych tajemnic.
dokumenty projektowe
I po raz kolejny – wybrane zapisy wprost z planów dotyczących wydarzeń i zadań na lokacji. Nie jest to oczywiście wszystko, bo pomijamy pomysły zrealizowane, które można zobaczyć w podstawkach, jak i te zwyczajnie niezbyt ciekawe.
Zdobądź stabilizator psioniczny.
a) Można go kupić w Barze lub u naukowców.
b) Stabilizator psioniczny chroni przed psi-szumem
Przedostań się przez zgliszcza do laboratorium.
a) Zwęglone resztki nieznanej, podziemnej bazy, kilka przejść prowadzi w głębiej położone tunele
Włącz oświetlenie w placówce.
a) Przedostawszy się do generatora, gracz włącza oświetlenie… pojawia się słabe światło.
Eskortuj naukowca do laboratorium.
a) Uczony jest obwieszony ciężkim sprzętem, ledwo nadążą za stalkerem.
Odbierz od wojskowych stalkerów ich sprzęt oraz maszynę (?)
a) Wojskowi stalkerzy walczą z brązowymi Karlikami [czyli późniejszymi Burerami – przyp. red]
Wydobądź z laboratorium wszystkie wartościowe informacje.
a) Zadanie dla naukowców. Informacje dotyczą badań prowadzonych w placówce.
Podziemia brązowych Karlików
Zamieszkują w podziemiach i czczą Burera [na tym etapie był to unikatowy przeciwnik – przyp. red]. Karliki wynalazły kilka rodzajów anomalnej broni – np. strzelbę grawitacyjną, strzelającą metalowymi śmieciami.
Wejdź do głębszych tuneli i zabij Burera.
a) Głęboko pod ziemią żyje zły do szpiku kości Burer, który jest panem wszystkich Karlików. Nigdy nie zapuszcza się na wyższe poziomy. Mutant ma najpotężniejszy dar telekinetyczny ze wszystkich istot w Zonie. Może unosić siłą woli bardzo ciężkie przedmioty (kamienne bloki, metalowe belki). Karliki nie zapuszczają się do jego leża i drżą ze strachu na myśl o takim bluźnierstwie. Zamiast tego Burer wysyła im telekinetycznie rozkazy. Wśród Karlików krążą opowieści o jego niesamowitym okrucieństwie. Stalker musi zniszczyć Burera, w czym pomóc mogą mu Ślepe Psy.
b) Bitwa rozegra się w zrujnowanym, zaciemnionym bunkrze Burera, będącym jego leżem. Około 100 metrów kwadratowych.
c) „Gracz porusza się po mrocznych korytarzach, przechodząc przez piętrzące się stosy odpadów przemysłowych (…) W dłoni dzierży AK74, a na pasie nosi bioradar. Urządzenie brzęczy cicho, sygnalizując dużą, żywą istotę w odległości około 10 metrów. Stalker wycisza bioradar i zamiera w kącie wpatrzony w stronę, z której nadejść powinien mutant. Detektor znowu daje znać – osiem metrów, siedem, sześć, pięć… pięć… Cholera, zorientował się! Stalker, nie spuszczając wzroku z przejścia zorientował się, że ciemność wokół niego jakby gęstnieje… Burer stoi tuż przed nim i najwyraźniej czeka. (…) Cegła wisi 2 metry od niego, na wysokości twarzy. Panuje cisza. Cegła kołysze się nieco, rozpędza i z ogromną prędkością leci w stronę stalkera. Po otrzymaniu ciosy ten wstaje i biegnie w stronę przejścia, chcąc zaatakować burera, ale w przejściu czeka na niego kilkanaście zawieszonych w powietrzu cegieł…”
Wyłącz generator psi-szumu
a) Przez szum psioniczny okoliczni stalkerzy tracą nad sobą panowanie, nierzadko mdleją; ze względu na niego gracz nie może spenetrować wnętrza podziemnej bazy
Dolina Mroku – miejsce, do którego zmierza większość trupiarek; droga do świata zewnętrznego jest stąd najprostsza. Tutaj również Świadomość-Z wysyła swoich zabójców na zlecenia poza Strefą Wykluczenia (…) Właśnie w Dolinie Mroku opracowano części do emitera Kasjanowa [późniejszego Kajmanowa – przyp. red.] oraz bloki do generatorów Świadomości-Z. Laboratorium [X18 – przyp. red] jest strzeżone przez Monolit. Są tam mutanci – Burery, jeszcze jeden dar Zony dla ochrony placówek badawczych. Monolit karmi ich ciałami zzombifikowanych stalkerów. Przerażający widok… Do możliwości Burera można dodać efekt „maszynki do mięsa”. Przed otrzymaniem zadania od Barmana można udać się tam tylko po to, by zobaczyć ile prawdy jest w opowiadanych przez stalkerów historiach.
Niezbędne trupiarki i zwłoki… DUŻO… w PDA różne zadania – „Zabij w Kijowie Juszczenkę”, „Komarowa”, „Sidorowa” itd. (…)
W Dolinie Mroku konieczne jest aktywowanie skryptu „Bandyci polują na nas po zabiciu ich przywódcy (model w płaszczu z charakterystyczną twarzą… pozostali weterani Bandytów wypowiadają nam wojnę, zaczynamy otrzymywać informacje o polowaniu na nas w dialogach) (…).

1. Zasadzka Bandytów przy wejściu z Wysypiska
Przy każdym z trzech wejść na lokację znajdują się oddziały Bandytów. Gdy gracz wejdzie na obszar skryptów, wyłonią się z pobliskich krzaków i zaczną strzelać.
2. Bandyci w obozie
Jest ich wielu; śpią, siedzą przy ognisku, leczą rany, patrolują teren. W osobnym pomieszczeniu siedzi ich przywódca, będący w posiadaniu klucza do X18. Pilnuje go kilku strażników w płaszczach z kapturami (…).
3. Spadająca Pijawka
Jeśli gracz zdecyduje się wejść do obozu rurą, około 5 metrów przed wyjściem słyszy „Suka, jak się tu dostałeś?!” i zaczyna się strzelanina, potem z góry spada Pijawka. Jeżeli jednak gracz podejdzie od razu do wyjścia, martwe ciało Pijawki upadnie mu niemalże na głowę (…).
4. Więzień Bandytów
Kiedy gracz zbliża się do wejścia do obozu Bandytów, słyszy głośne okrzyki „Pomocy! Ratunku! Niedługo mnie zabiją!”. Można przeczytać tę wiadomość również na PDA. Kiedy gracz podejdzie do krat więzienia, stalker mówi, że jest zwiadowcą Powinności, trzymają go tu Bandyci i usłyszał od nich przypadkiem hasło do wejścia na pobliską bazę Monolitu. Przerywa gwałtownie dialog mówiąc „Ciii! Idą tutaj!”. Odtwarzany jest skrypt poświęcenia. Więzień mówi, że jeśli gracz go uwolni, poda mu hasło i powie dodatkowo coś pożytecznego. Kiedy gracz się zgadza, dostaje hasło i wiadomość – monolitowcy są głupi – to zombi, więc można ich łatwo oszukać i przedostać się na terytorium ich bazy w przebraniu Bandyty (…).
5. Skrypt poświęcenia
Kiedy więzień powiedział „Ciii! Idą tutaj!” przychodzi kilku Bandytów, którzy zabierają innego więźnia, stalkera-nowicjusza. Zabierają go do dziury (która jest słabo widoczna z miejsca, w którym stoi gracz, jeśli podejdzie kawałek dalej, przez odłupany kawałek ściany będzie miał lepszy widok) (…). Jeden z Bandytów wpycha stalkera do dziury, po czym wszyscy obserwują przez chwilę co się dzieje na dole i jak gdyby nigdy nic odchodzą.

1. Gracz w więzieniu
W pobliżu obozu Bandytów stale kręci się kilka patroli. Na widok gracza wołają: „hej, bracie, jest sprawa. Chodź no tu!”. Po chwili gracz dostaje w twarz, a ekran ciemnieje. Budzi się w piwnicach pobliskiej bazy. W celi obok ktoś siedzi. Drzwi to celi gracza są otwarte. Po chwili podchodzi Bandyta, uruchamia przełącznik na ścianie i drzwi zamykają się. Rzuca przy tym: „No, ptaszki siedzą w klatce! Usiądź tu i poczekaj”, po czym wychodzi. Stalker z celi obok okazuje się być powinnościowcem. Nie odzywa się, mamrocze coś pod nosem. W ekwipunku gracza zostały tylko śruby. Musi rzucać nimi w przełącznik tak, by otworzyć drzwi. Po wyjściu na szafce obok celi znajduje pistolet i pudełko nabojów, zabija strażnika stojącego powyżej przy schodach. W jego plecaku znajduje wszystkie swoje rzeczy. Powinnościowiec dziękuje graczowi za pomoc, zdradza hasło do bazy Monolitu i mówi, że drugi klucz do X18 jest w posiadaniu Dzika.
5. Samobójstwo
(…) Stalkerzy plotkują o pojawieniu się w okolicy Wasi, którego nie widziano przez ostatnie pół roku – próbował znaleźć drogę do Centrum Zony i zniknął bez śladu. Ostatnio widziano go podobno za bazą Monolitu. Gracz znajduje Wasię, ale ten jest kompletnie przerażony i tylko bełkocze bez sensu. Mówi, że widział TO, był TAM, że TO z nim rozmawiało. Okropny głos brzmiał w jego głowie, paląc mu mózg. Horror! Gracz próbuje go uspokoić, co po pewnym czasie w jakimś stopniu się udaje. Wasia prosi, by przekazać Barmanowi przedmiot z poleceniem, by wysłał go jego rodzinie. Daje graczowi artefakt, cofa się kilka metrów i krzyczy „TO mnie nie dostanie!”, po czym wbiega prosto w Wir.
6. Chciwość
Dwaj nowicjusze stoją przed artefaktem i kłócą się: „Widziałem go pierwszy!”, „Nie, ja!”. Dziesięć sekund później z pobliskich krzaków wychodzi Bandyta i zabija obydwu, po czym zabiera artefakt. Jednocześnie może powiedzieć graczowi: „Na co się gapisz? Spieprzaj stąd!”. Jeśli gracz zabije go zanim zaatakuje, stalkerzy dziękują i rozchodzą się w pokoju.
W skrócie
Data stworzenia: | 27 V 2003 (pierwsza wersja) |
21 VII 2004 | |
Ostatnia modyfikacja: | 8 VIII 2004 (pierwsza wersja) |
13 VIII 2008 | |
Występuje w: | Cień Czarnobyla |
Czyste Niebo | |
Łączy się z: | Wysypisko |
Kordon |

Screeny
© 2023 CentrumZony.pl | Redakcja | Regulamin | Kontakt |