by Sierioża
W połowi października informowaliśmy o próbie sprzedaży SDK X-Ray Engine 2. Wydaje się, że sprawa właśnie dobiegła końca; raczej nikt nie skusił się na zakup, a my postanowiliśmy przeanalizować całą sprawę. Wersję filmową tekstu znajdziecie na dole tej strony.
SDK całej trylogii S.T.A.L.K.E.R.-a to oprogramowanie w pewnym sensie legendarne; wielu chciałoby je mieć, a jak już zdobędzie, to nauczyć się go obsługiwać. Instrukcja czy tutoriale w języku polskim praktycznie nie istnieją, po angielsku również ciężko znaleźć coś konkretnego, zatem jedynymi wiarygodnymi źródłami pozostają te rosyjskie. W wielu przypadkach bariera językowa dla początkującego modera okazuje się być nie do przekroczenia i właśnie w ten sposób upadły marzenia wielu początkujących stalkerów, chcących urozmaicić trylogię od GSC.
Skazani na Unreal Engine
Oczywiście modowanie Stalkera to nie tylko SDK, ale również wiele innych aspektów gry – tutaj znajdziecie sporo osób chętnych do podzielenia się wiedzą z tego zakresu; choćby nasz lokalny alfa modmaker – LVutner, człowiek-shader i Wielki Twórca jeszcze większego Anomaly może godzinami komentować oświetlenie. I sporo Wam na ten temat powiedzieć.
A tak serio – X-Ray SDK nie jest narzędziem łatwym. Dziś, kiedy mamy takie silniki jak Unreal Engine czy Unity, tworzenie własnych gier, albo modów – jeśli dana gra jest na modowanie otwarta – jest dużo, dużo prostsze. Obydwa wymienione silniki mają skomplikowany interfejs i masę funkcji, ale porządna dokumentacja sprawia, że wystarczy poświęcić im trochę czasu i szybko można zacząć stawiać pierwsze kroki. A jeśli i to okaże się za trudne, to na rynku funkcjonują jeszcze prostsze silniki, jak na przykład Construct – tu nie potrzebujecie praktycznie żadnych umiejętności. Wystarczy sam pomysł i dokładanie kolejnych elementów gry na zasadzie drag & drop.
Mimo trudności wynikających z nauki obsługi SDK, wielu ludzi opanowało X-Ray Engine na tyle, że możliwe stało się stworzenie wielu świetnych modów. Nic więc dziwnego, że cała społeczność S.T.A.L.K.E.R.-a stanęła na baczność, kiedy pojawiła się okazja do… kupienia SDK S.T.A.L.K.E.R.-a 2, czyli narzędzia do X-Ray Engine 2. Oczywiście mówimy o edytorze do pierwszego sequela; tego, który powstawał przed dziesięcioma laty i który finalnie został anulowany.
Prawda czy fałsz?
Nikt tak naprawdę nie wie, na jakim etapie prac nad S.T.A.L.K.E.R.-em 2 było GSC w 2011 roku. Krążą różne legendy i kilka enigmatycznych screenów, ale to wszystko.
Z jednego z wywiadów sprzed kilku lat mogliśmy się dowiedzieć, że prace nad X-Ray 2.0 rozpoczęły się niedługo po wydaniu Czystego Nieba, a więc co najmniej 3 lata przed anulowaniem projektu. Oczywistym jest zatem, że jakaś wersja silnika musiała powstać, ale czy się zachowała – tego nie wiedział nikt. W kuluarach pojawiały się co jakiś czas plotki o buildzie, który wyciekł poza GSC, ale im więcej czasu mijało, tym mniej wszyscy w niego wierzyli.
Aż do teraz.
Lwią część buildów trylogii zawdzięczamy niejakiemu Loxotronowi, który w mniej lub bardziej tajemniczy sposób pozyskiwał je, a następnie sprzedawał lub udostępniał za darmo użytkownikom forum Gameru.net. Jeśli „sprzedawał” brzmi dla Was jak scam, to nie chodzi tu o wielkie kwoty, a raczej takie rzędu 500 rubli, czyli niecałe 25 złotych. Dla wielu fanów, w tym pewnie wielu z Was, taki wydatek za możliwość zobaczenia wczesnych wersji Oblivion Losta czy S.T.A.L.K.E.R.-a nie stanowiłby wielkiego problemu, prawda?
Cena z kosmosu
Wydatek, który musielibyście ponieść za rzekome SDK X-Ray 2 byłby już bardziej problematyczny. Jakiś czas temu Loxotron założył temat na wspomnianym forum, w którym przyznał, że jest w posiadaniu w pełni sprawnego SDK silnika X-Ray 2.0 wraz z dokumentacją. Widełki cenowe w jego ofercie to… 12-15 tysięcy. I to nie rubli, a dolarów.
Ta kwota byłaby zupełnie wystarczająca do zlecenia kilku zdolnym osobom przygotowania sprawnego prototypu prostej gry, albo na 8 RTX-ów 3090 od Palita. Albo na 16 RTX-ów 3080. Albo na 291 nowych gier z półki triple-A.
To zresztą nie jedyny problem, z jakim potencjalnie przyszłoby się zmierzyć ewentualnemu kupującemu. Jeśli zagracie w Survarium szybko zauważycie wiele podobieństw do Stalkera – i to nie tylko w warstwie tematycznej, ale również graficznej czy gameplayowej. Gra została stworzona przy użyciu mocno zmodyfikowanego X-Raya 2.0, na którym Vostok Games pracuje do dzisiaj; widać to wyraźnie na jednym ze zdjęć udostępnionych podczas tworzenia nowej mapy. Teoretycznie nowy właściciel SDK, tworząc coś przy użyciu narzędzia od Loxotrona, mógłby więc wejść w spór prawny tak z GSC, jak i Vostok Games.
NDA
Teoretycznie, bo praktycznie w temacie pojawia się też sprawa podpisania NDA, czyli – przypomnijmy – non-disclosure agreement, umowy o zachowaniu poufności. Tyle, że jeśli Vostok Games lub GSC mają pełne prawa do silnika i zasobów, stworzonych przy okazji pracy nad S.T.A.L.K.E.R.-em 2, to taka umowa z Loxotronem niczego nie załatwia.
Kupienie silnika prowadzi do paradoksu: jeśli SDK jest kompletne i zawiera dokumentację, to nic nie stoi na przeszkodzie, by przygotować na nim pełnoprawną grę, którą można później sprzedać – tylko do tego celu potrzebna byłaby zgoda właścicieli silnika. Inaczej ma się sprawa z darmowym udostępnianiem efektów prac, np. w formie moda, ale to też słaba teoria; publikowanie modyfikacji z użyciem assetów należących do GSC poskutkowałoby automatycznym pozwem, którego Loxotron czy ewentualny kupujący nie mógłby wygrać, a kara finansowa byłaby zapewne wielokrotnością tych 12-15 tysięcy dolarów.
Stara koncepcja wiecznie żywa
Oliwy do ognia dolali twórcy moda S.T.A.L.K.E.R. 2 OldConcept, o którym wspominaliśmy raz czy dwa w newsach. Modyfikacja ma przywracać starą fabułę S.T.A.L.K.E.R.-a 2 (o której też przygotowaliśmy swojego czasu materiał), a także wskrzeszać pozostałe koncepcje GSC z 2011 roku. Czyli de facto będzie S.T.A.L.K.E.R.-em 2, ale… nie będzie S.T.A.L.K.E.R.-em 2. Nadążacie? To dobrze, bo teraz zrobi się trudniej.
Choć do tej pory materiały z moda ograniczały się do kilku concept artów i modeli, niedługo po ogłoszeniu Loxotrona pojawił się post sugerujący, że autorzy moda mają dostęp do SDK X-Ray Engine 2. Na dowód pojawił się nawet jeden screen wprost z edytora.
W udzielonym jakiś czas temu wywiadzie jeden z twórców sugeruje, że ludzie pracujący nad OldConcept podpisali NDA i nie powiedzą na ten temat ani słowa więcej… Nie wiadomo, czy to umowa pomiędzy nimi, a Loxotronem, Vostok Games, czy GSC. Może ze wszystkimi naraz?
Po przeprowadzeniu krótkiego śledztwa (za które dziękujemy LVutnerowi) okazało się, że Hudson, czyli jeden z twórców OldConcept, z dużą dozą prawdopodobieństwa pracował nad S.T.A.L.K.E.R.-em 2 jeszcze w czasie, zanim gra została anulowana. To wyjaśniałoby, jak zdobył dostęp do starych zasobów, ale nie to, że akurat teraz postanowił się tym pochwalić. Chyba, że podpisał NDA z Vostok Games – okazało się bowiem, że GSC nie ma tu akurat nic do rzeczy.
Prawa do SDK w rękach Vostok Games?
Po kolei: Siergiej Grigorowicz, czyli szef GSC, w 2014 roku przyznał, że technologia, którą firma opracowała celem stworzenia S.T.A.L.K.E.R.-a 2, została przekazana przyszłemu Vostok Games. Grigorowicz podobno znalazł również sponsorów, którzy byli zainteresowani wsparciem projektu na tym silniku, ale już niekoniecznie samą marką S.T.A.L.K.E.R-a. Między innymi dlatego marka została w jego posiadaniu, a narodziło się Survarium, które z mocno zmodyfikowanego X-Raya 2.0 korzysta po dziś dzień.
Ciężko stwierdzić, czemu twórcy OldConcept zdecydowali się ujawnić dopiero teraz – być może miało to związek z ogłoszeniem Loxotrona, a być może dopiero teraz udało im się dogadać z Vostok Games. Choć nie znamy kulisów sprawy, ostatnie oferty pracy z Vostok Games sugerują, że twórcy szukają ludzi z doświadczeniem w Unreal Engine 4. Być może uznali, że – podobnie jak GSC – czas przesiąść się na nowszą i bardziej popularną technologię. Kto wie, może oznacza to porzucenie dotychczasowego silnika, czy nawet dalszego rozwoju Survarium…
Gra siedzi we Wczesnym Dostępie już 5 lat i praktycznie od początku istnienia na rynku nie miała łatwego życia. Nieznaczne wzrosty zainteresowania w lutym 2016 i październiku 2017 roku nie zmieniają ogólnej tendencji spadkowej – w Survarium gra coraz mniej osób, więc korzyści z mikropłatności również muszą być coraz mniejsze.
Sprzedaż technologii napędzającej Survarium, czy starszych wersji X-Raya 2.0 raczej nie wchodzi w rachubę, bo to przestarzałe narzędzie, z których żaden deweloper nie będzie miał pożytku. Skorzystać na tym mogą właściwie tylko fani S.T.A.L.K.E.R.-a no i moderzy, którzy dzięki temu mogliby przenieść modowanie serii na zupełnie nowy poziom. Może więc cała ta sprawa z próbą sprzedaży przez Loxotrona SDK X-Ray Engine 2 (i koniecznością podpisania NDA przy zakupie), a także ujawnienie się twórców OldConcept to próba ostatecznego spieniężenia Survarium przed ruszeniem pełną parą z nowym projektem?
Może tak, może nie…
Tego się prawdopodobnie nie dowiemy – a przynajmniej nie oficjalnie. Loxotron odwołał swoją ofertę sprzedaży, więc na tym oficjalnie sprawa została zakończona. Jeśli jednak spojrzymy w przeszłość okaże się, że ten sam Loxotron udostępnił całą masę buildów Oblivion Lost i S.T.A.L.K.E.R.-a, które dzisiaj możemy przetestować. Ciężko powiedzieć z jakich pobudek to zrobił, ale być może podobny lost spotka w końcu SDK X-Ray Engine 2…
Jakiś czas po tym, jak cała sprawa przycichła, odezwał się Antisznaps – twórca między innymi wielu filmów, ale i teorii spiskowych na temat S2. Jeśli wierzyć jego słowom, również dostał propozycję kupienia SDK – wiemy tylko, że w sprawę nie jest zaangażowany Loxotron, a cena sprzedaży, z wcześniejszych 12 – 15 tysięcy dolarów spadła do… 200 dolarów. Na ten moment nie wiemy co dalej, ale zgodnie uznaliśmy, że kwestią czasu jest „wypłynięcie” SDK lub archiwalnego builda S2 sprzed dekady. A kiedy to się stanie, wrócimy do tematu.
